Akut Orta Kulak İltihabı Nedir?
Kulak zarı ve kemikçiklerinden oluşan orta kulak bölümünün mikrobik iltihabına verilen isimdir. Hastalığı oluşturan temel neden burun ve boğazda oluşan iltihaplardır. Bademcik, geniz eti, sinüzit, alerjik burun ve boğaz hastalıkları sonunda mikropların östaki borusu yoluyla orta kulağa geçişi burada iltihaplara neden olur. Bir veya iki kulakta birden olabilir. Çocuklarda daha sıktır. Sıklıkla, kış ve ilkbahar başlangıcında görülür.
Çocuklarda orta kulak iltihapları en sık karşılaşılan hastalıklar arasındadır. İlk üç yaşa kadar çocukların yaklaşık üçte birinde, orta kulak iltihabı oluşmaktadır. Orta kulak iltihabı, aynı zamanda, çocuklardaki işitme kaybının en sık sebebidir.
Çocuklarda bu hastalığın sık olması, orta kulak ile boğaz arasında yer alan östaki borusunun daha kısa, daha geniş ve daha yatay olmasından kaynaklanır. Bu nedenle burun arkası, geniz bölgesindeki mikroplar çocuklarda erişkinlere göre daha kolayca orta kulağa geçerek iltihaplara yol açabilir.
Orta Kulak İltihabı Önemli midir?
Şiddetli kulak ağrısına yol açması, beraberinde ateş ve enfeksiyon bulgularının olması nedeniyle önem taşır. Buna karşın zamanında ve uygun tedavi yapıldığında iyileşme çabuk olur ve ağrı geçer, işitme tamamen düzelir. Bundan dolayı, orta kulak iltihabının teşhis edilmesi ve tedavinin hemen başlaması çok önemlidir.
Zamanında tedavi yapılamayan orta kulak enfeksiyonunda iltihaplı sıvı kulak zarını dışarı doğru iterek delinmesine neden olur. Zar bir noktadan delinirse, akar ve daha kolaylıkla iyileşir. Fakat bazen kulak zarı parçalanarak delinir. Kulak zarının parçalandığı durumlarda; delik kalıcı hale gelebilir, devamlı akıntılar olur. Orta kulaktaki kemikçikler zarar görebilir. Bu durum iltihabın kronikleşmesine ve ileride kalıcı işitme kayıpları oluşmasına neden olabilir. Bu nedenle orta kulak iltihaplarının zamanında dikkatle takibi ve tedavisi yapılmalıdır.
Zamanında tedavi edilmeyen orta kulak iltihaplarında zarda ve kemikçiklerde oluşan kalıcı hasar; sürekli kulak akıntılarına, işitme kaybına, çınlama, uğultu ve baş dönmelerine neden olabilir. Çocuklarda işitme kayıplarının sürmesi öğrenme kapasitesinin azalmasına ve konuşmasının gecikmesine yol açabilir.
Orta Kulak İltihabına Ne Yol Açar?
En sık olarak ağız veya burundan giren, östaki borusu vasıtasıyla orta kulağa ulaşan mikroplar yol açar. Grip, nezle, alerji, sinüzit veya soğuk algınlığı gibi durumlarda östaki borusu da şişer ve tıkanır. Böylece orta kulağa hava geçemez ve orta kulak temizlenemez. İltihap sırasında; kulak ağrısı, kızarık kulak zarı, zarın arkasında iltihaplı sıvı toplanması görülür. İltihaplı sıvı birikimi çok artarsa kulak zarı delinir ve iltihap kulak dışına akar.
Bazen ağrılı, ateşli iltihap geçtikten sonra östaki borusu tam açılmamışsa orta kulak sıvısı östaki borusundan genize akamaz ve birikir. Buna, 'orta kulakta sıvı birikimi' denir. Bu birikim bazen sürekli bir hale gelir, burada haftalar, aylar boyu kalabilir. İşitme kaybı oluşur. Burada sıvının devam etmesi daha sık orta kulak iltihabı oluşumuna yol açabilir.
Orta Kulak İltihabının Şikâyetleri Nelerdir?
En sık şikâyet şiddetli kulak ağrısıdır. Kulakta basınç, tıkanıklık hissedilir. Kulak ağrısını tarif edemeyen çocuklarda, aşırı huzursuzluk, ağlama, uyuyamama, kulaklarını çekme, kaşıma ve oynama ile anlaşılır. Özellikle çocuklarda ağrı ile birlikte ateş de olabilir. İşitme çoğunlukla azalmıştır. Bu olay, orta kulaktaki sıvının, kemikçiklerin titreşimlerini azaltmasından kaynaklanır.
Orta Kulak İltihaplarında Kulak Burun Boğaz Muayenesi
Muayene sırasında kulak burun boğaz hekimi; kulak zarını, rengini, akıntı varsa bunun karakterini değerlendirir.
Aynı zamanda işitmenin ve zarın hareketliliğinin ortaya konması için iki test yapılabilir. Bunlardan biri işitme testidir (odyogram). Bu testte kulağa değişik şiddette ve tonda sesler verilerek işitme düzeyi saptanır. Diğeri ise orta kulak basıncını, östaki borusunun ne kadar çalıştığını ve zar hareketini ölçen testtir (timpanogram). Bu iki test hekime hastalığın boyutu ve uygun tedavinin seçimi hakkında yardımcı olur.
Aile tarafından çocukların muayene ve testlere iyi hazırlanması, korkutulmaması önemlidir. Çocuklar genelde olay anlatıldığı ve açıklandığı zaman muayeneden korkmazlar.
Orta kulak İltihabından Tedavi ve Korunma Yolları
Akut orta kulak iltihaplarında ağrı kesici ilaçlar, burun açıcı damlalar ve antibiyotikler kullanılır. Zar arkasında çok iltihap biriken ve zarın parçalanarak delinmesine neden olabilecek durumlarda, kulak hafif uyuşturulup zar bir noktadan delinerek iltihabın dışarı akması sağlanabilir.
Özellikle çocukları orta kulak iltihaplarından korumak için; burun-boğazda oluşan iltihapları, geniz eti problemlerini, bademciklerdeki iltihapları ilaçla, gereken durumlarda ameliyatla zamanında tedavi etmek ve tekrarlamaları önlemek gerekir.
Yatarak emzirmelerde süt orta kulağa kaçabilir ve böylece orta kulakta iltihap oluşabilir. Bebeklik döneminde emzirirken ya da biberonla beslerken, olabildiğince bebek yatay pozisyonda olmamalıdır. Mümkünse kucakta ve 45 derecelik açıda daha tutmaya çalışılarak emzirilmeli veya beslenmelidir.
Çocuklarda orta kulak iltihabı uygun şekilde tedavi edildiği zaman endişe verici değildir. Ancak tamamen iyileşinceye kadar tedavi ve kontroller yapılmalıdır.
Geniz ile orta kulak arasında bulunan "östaki borusu" vasıtası ile burun ve genizdeki mikropların, orta kulağa ulaşmaması için özellikle burun ve boğazda iltihap olan durumlarda aşırı kuvvetli sümkürmekten kaçınılmalıdır. Sümkürmek gerekiyorsa diğer burun deliği kapatılmadan yapılmalı veya burun akıntısı içe çekilmeli, tükürülmelidir.
Kulak akıntısı olduğu müddetçe, kulak, mümkün olduğunca içerisine fazla bir şey sokulmadan temizlenmelidir. Akıntı varken kulak yoluna pamuk konabilir fakat bu, akıntının önünü sürekli tıkayacak şekilde olmamalıdır.
