Başdönmesi;
İnsanın kendisinin veya çevresinin döndüğünü hissetmesidir.
Vertigo;
Bir hastalığın adı değildir, sadece baş dönmesi anlamındadır. Baş dönmesi sıklıkla bir iç kulak probleminden kaynaklanır.
Bazı kişiler denge sorunların; dengesizlik, sallanma, dalgalanma, sersemlik, ayakta duramama, düşecekmiş gibi olma, zemin kayması, sağa sola çekilme" gibi sözlerle ifade eder.
Dönme hissi olmadan hissedilen bu tür dengesizlikler de iç kulak probleminden kaynaklanabilir.
Vücudun Denge Sistemi;
Dengeyi sağlamada birçok organ ve doku görev alır. Bu sistemle kişi vücudunun hangi yönde, nereye dönük olduğu, ne tarafa doğru hareket ettiği veya döndüğünün bilincinde olur. Denge hissi aşağıdaki sistemlerin karışık bir ilişkisi sonucu gerçekleşir:
-
İç kulaklar (labirent); hareketin yönünü belirler; dönme, ön-arka, yan-yan, yukarı aşağı gibi.
-
Gözler; vücudun boşlukta nerede olduğunu (ayakta, ters dönmüş gibi) ve hareketin yönünü görür.
-
Derin duyu alıcıları; kas, eklem ve omurga gibi organlarda bulunur, vücudun hangi bölgesinin yere değdiğini, vücudun hangi kısımlarının hareket ettiğini algılar.
-
Merkezi sinir sistemi (beyin ve omurilik); diğer dört sistemden gelen bütün bulguları değerlendirerek, aradaki ilişkiyi sağlar. Merkezi sinir sistemi, bu dört sistemden birbiriyle tutarsız veriler aldığı zaman, kişi, sersemlik veya baş dönmesi hisseder.
Vücudumuzun dengesini sağlayan en önemli organ olan vestibüler sistem iç kulakta bulunur. Burada birbirine dik 3 düzlemde yerleşmiş olan 3 adet yarım daire kanalı yer alır. Bu kanalların içinde sıvı vardır. Baş hareket ettikce bu sıvıda hareket eder. Alıcı hücreler ve kristaller algıladıkları bu hareketi elektrik enerjisine dönüştürerek beyne iletir.Bu sistemlerden gelen bilgi ve uyarıların dengeli ve uyumlu olması gerekir.Aksi takdirde dengesizlik ve baş dönmesi oluşur.
Fırtına esnasında uçak hava boşluğuna girdiğinde uçakta oturanlar sadece uçağın içini görür, dışardaki fırtınayı göremez. Bu nedenle gözden, iç kulaktan ve derin duyulardan gelen uyarılar uyumlu değildir. Bu durum beyin algılarının karışmasına yol açar ve kişilerde "uçak tutması" olarak adlandırılan dengesizlik, bulantı hissi görülebilir.
Aynı şekilde yolda giden bir arabanın arka koltuğunda kitap okunursa, iç kulak ve derin duyu algılayıcıları bunu algıladığı halde gözler sadece kitabı gördüğü için kişide "araç tutması" olabilir.
Kafa travması veya kulak iltihabından dolayı tek taraflı iç kulak etkilenip görev yapamadığında etkilenen iç kulak, mesajları diğer kulaktaki kadar sağlıklı olarak beyne iletemez. Bu durumda beynin deyim yerindeyse "aklı karışır" ve baş dönmesi, bulantı hissedilir.
Denge Sistemi - Dengenin Sağlanması
Dengenin sağlanması hala tam olarak çözülememiş çok karmaşık ve çok fazla organın rol oynadığı bir durumdur. Bu konuda rol oynayan organ ve sistemleri etkileyen herhangi bir hastalık baş dönmesi ile birlikte o organa ait diğer belirtilerin ortaya çıkmasına neden olabilir. Bu kadar çok organın rol oynadığı bir belirti olan baş dönmesi doğal olarak kulak Burun Boğaz yanında Nöroloji ,Göz, Dahiliye, Fizik Tedavi ve Psikiyatri gibi birçok branşı ilgilendirir.
