Başdönmesi-Vertigo Olanlarda Ne Gibi Tetkikler Yapılır?
Başdönmesi- Vertigo; Noroloji,Göz, Dahiliye gibi bir çok branşı ilgilendirebilen bir konudur. Bazı vakalarda diğer branş muayeneleri gerekebilir.
Bilgisayarlı tomografi, baş ve boyun MR (manyetik rezonans)ları çekilebilir.
Boyun Doppler Ultrasonografi ile beyine giden kan akımı ölçülebilir.
Gerek görülen vakalarda, açlık kan şekeri, kan yağları, B12 vitamin tayini, tiroid hormonları vb. bazı kan testleri ve kalp muayeneleri yapılabilir.
İç kulak sorunu düşünülen hastalarda iç kulak kanalları içindeki sıvı hareketinde var olan problemler normal filmle, tomografi yada MR ile gösterilemez. Kulak Burun Boğaz uzmanı tarafından detaylı kulak, burun ve boğaz muayenesini takiben iç kulak denge sisteminden kaynaklanan baş dönmesinin ve denge bozukluğunun nedenini araştırmak için işitme ve denge fonksiyonları ile ilgili detaylı testler yapılabilir.
İşitme fonksiyonunu araştıran testler
-
Odyogram (İşitme testi)
-
Timpanogram (Kulak basınç testi)
-
OAE ( Oto Akustik Emisyon )
-
BERA ( İç kulak –Bevin Sapı Ölçümü )
Denge fonksiyonunu araştıran testler
-
Hallpike Testi (Pozisyonel baş dönmesi testi)
-
VNG (Video Nistagmo Grafi ) - ENG (Elektro Nistagmo Grafi )
-
Kalorik Testler
-
vHIT (Video Head Impuls Test)
-
Posturografi
-
VEMP
BAŞDÖNMESİ - DENGE TESTLERİ / VESTİBÜLER TEST VE TERAPİLER
VESTİBÜLER TESTLER
- VNG / ENG (Video / Elektro Nistagmo Grafi) + Kalorik Test
İç kulakta yer alan denge ünitesindeki yarım daire kanallarının ve bu kanallardaki sıvı hareketlerinin belirlenmesi içinuygulanan testlerdir.Test sırasında kulak kanalına özel bir cihazla oluşturulan soğuk ve sıcak kalorik uyaran (hava veya su) verilerek geçici ve kısa süreli baş dönmesi oluşturulur. Oluşan bioelektrik aktivite ve gözlerdeki nistagmus dediğimiz istemsiz göz hareketleri özel bir video ile (VNG) veya yüz bölgesine, göz çevresine yerleştirilen elektrotlarla (ENG) kaydedilerek bilgisayara aktarılır. İç kulak ve denge bölümünün çalışması, beyin ve beyincik ile ilişkileri saptanıp baş dönmesinin sebebi, tipi ve derecesi belirlenmeye çalışılır. Bu veriler ilgili uzman tarafından değerlendirilir. Test yaklaşık bir saat sürer ve ağrısızdır.
- Posturografi
Hareketli ve sabit denge platformu üzerinde vücut salınımlarını ölçen bir testtir. Denge bozukluklarının değerlendirilmesinde kullanıldığı gibi rehabilitasyon amacıyla da kullanılabilir. Yaklaşık 20–30 dakika sürer. Hasta test aracı içerisindeyken hareketli denge plakalarının üzerinde ayakta durur. Zemindeki basınca hassas denge plakalarının değişik alanlarına farklı uyguladığı basınç ölçülerek bilgisayara iletilir ve değerlendirilir.
- VEMP
Denge bozukluklarının değerlendirilmesinde boyunda yer alan sternokleidomastoid kasının yüksek şiddetli sesli uyarıya karşı kasılma cevabı elektrotlar aracılığı ile kaydedilen EMG (Elekto Miyo Grafi) kayıtları kullanılmaktadır.
- vHIT (Video Head Impuls Test)
Son yıllarda geliştirilmiş teknolojik bir testtir. Test sıarsında hastaya üzerinde göz hareketlerinin kaydını yapan bir kamera bulunan bir gözlük taktırılır. Sonra hastadan sabit bir hedefe bakması istenir. Hasta gözlerini hedefe sabitlemişken testi yapan kişi hastanın başını ani ve hızlı bir şekilde test yapılan planda 20-30 derece sağa-sola döndürüp tekrar orta hatta getirerek bu sırada oluşangöz hareketlerinin kaydı yapılır ve bu hareketler bilgisayar ortamında analiz edilir.
vHİT ile her yarım daire kanalını ayrı ayrı test etmek mümkündür. Test sonucunda değerlendirilen yarım daire kanalının fonksiyonu hakkında bilgi elde edilir.
DENGE MANEVRALARI (EPLEY-HALLPİKE)
İç kulak denge merkezinde yer alan kalsiyum karbonat kristallerinin yerlerinden ayrılarak mevcut sıvı içinde serbest hareket etmesi sonucu oluşan baş dönmelerinin teşhisi ve aynı zamanda tedavisi için uygulanan özel hareketlerdir.
- Pozisyonel Testler (dix-Hallpike,Roll Testleri)
İç kulak denge merkezinde yer alan kalsiyum karbonat kristallerinin yerlerinden ayrılarak mevcut sıvı içinde serbest hareket etmesi sonucu oluşan baş dönmelerinin teşhisi ve aynı zamanda tedavisi için uygulanan özel hareketlerdir.
- Vestibüler Rehabilitasyon Testleri (Epley,Semon,Barbekü manevraları)
İç kulak kristalleri ile ilgili olan baş dönmelerinin tedavisinde uygulanır. Denge bozukluğu veya baş dönmesi olan bir hastanın manevralardan fayda görüp görmeyeceğine muayene ve pozisyonel testlerle karar verilir.
Testlerden Önce Nelere Dikkat Edilmelidir?
•Testten 48 saat önce alkol, uyuşturucu ve baş dönmesini azaltıcı ilaçlar alınmamalıdır.
•Son birkaç saat yemek yenmemeli, çikolata, kola, kahve, demli çay içilmemelidir.
•Yüze kullanılmış olan makyaj ve yüz kremi temizlenmelidir.
•Eğer gözlük kullanıyorsa gözlükleri yanında olmalıdır.
REHABİLİTASYON HİZMETLERİ
- Vestibüler Rehabilitasyon
Vestibüler rehabilitasyonda kişinin baş dönmesi, dengesizlik problemlerini azaltmak, kişinin kendini güvende hissetmesini, günlük yaşama katılmada sıkıntı yaşamamasını sağlamak, düşme ve yaralanmaların engellenmesi, kişiyi hastalığına bağlı olarak ortaya çıkan ek psikolojik rahatsızlıklardan uzaklaştırmak amaçlanır. Denge bozukluğu veya baş dönmesi olan bir hastanın vestibüler rehabilitasyondan fayda görüp görmeyeceğine KBB hekiminin muayenesi ve bir dizi değerlendirme sonrası karar verilir.
- İşitsel Rehabilitasyon
İşitme Cihazı Adaptasyon Rehabilitasyonu: İşitme kayıplı bireyin işitme cihazının ve/ veya yardımcı dinleme cihazının (FM sistem vb.) kullanımı ve bakımı konusunda gerek hastanın kendisine, gerekse hastanın ailesine uygulamalı olarak bilgi verilmektedir.
Çınlama/ Uğultu (Tinnitus) tedavi ve Rehabilitasyonu: Çınlama şikayeti olan kişilerin odyolojik değerlendirmeleri sonrası işitme kayıpları varsa işitme cihazı uygulamasıyla birlikte rehabilitasyon süreci hakkında bilgi verilir. İşitme kaybı yoksa kişilerin çınlama şikayeti psikolojik, sosyal ve fizyolojik yönden detaylı olarak araştırılır. Rehabilitasyon ve danışmanlık hizmeti verilir.
