GRİP ( İNFLUENZA ) ve GRİP AŞISI
GRİP HANGİ MİKROPLA OLUR?
Grip enfluenza gurubu virüslerin neden olduğu genellikle sonbahar ve kış aylarında sık görülen ağır bir hastalıktır. Dünyada birçok kez ciddi salgınlar yapmıştır ve yapmaktadır. Domuz gribi ,kuş gribi bu virüsün yaptığı önemli salgınlardır.
Gripte; basit nezle ve soğuk algınlığından farklı olarak burun akıntısı, tıkanıklık yanında şiddetli kas ağrısı, yüksek ateş ve yoğun halsizlik gibi şikâyetler vardır. Tedavisi tam yapılamazsa zatürre gibi çok daha ciddi hastalıklara ve hatta ölüme sebep olabilir.Grip virüs dediğimiz mikroplarla meydana geldiği için antibiyotiklerin tedavide yararı yoktur.
GRİP AŞISI
Grip olmadan önce yapılacak aşı ile enfeksiyon önlenebilir veya hafif geçmesi sağlanabilir.
Grip aşısının gribi önlemede başarısı %70, ciddi hastalık oluşumu ve ölümü azaltmada başarısı %80 oranındadır.
Aşı Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılan araştırma ve değerlendirme sonuçlarına göre her yıl yenilenmekte ve o yıl salgın yapması beklenen grip etkeni tiplerini içermektedir.
Aşılar tavuk yumurtası embriyosunda üretilir. Ölü ve canlı olmak üzere 2 çeşit grip aşısı vardır. Ülkemizde ölü aşı vardır ve iğne ile yapılır. Canlı aşı bazı ülkelerde vardır ve burun içine sıkılarak yapılır.
Ülkemizdede bulunan grip aşıları önceki yıllarda 2 Enluenza tip A ve 1 Enfluenza tip B suşu içeren (Trivalan) aşılardı.
Bu yıl 1 enfluenza tip b suşuda ilave edilerek 4 çeşit grip aşısı içeren (Quadrivalan - Tetra) aşı üretilmiştir.
Yeni üretilen 4 lü aşı aşağıdaki suşları içermektedir
-İnfluenza A (H1N1)
-İnfluenza A (H3N2)
-İnfluenza B (Viktoria)
-İnfluenza B (Yamagata)
GRİP AŞISI NE ZAMAN YAPILMALI
Grip aşısının her yıl grip mevsimi başlamadan yani risk döneminin başında yapılması önerilir. Ülkemizde grip salgınlarının başlamasından önceki Eylül, Ekim, Kasım ve Aralık ayları en uygun aylardır. Ancak kişi gribe yakalanmamış ise aşılama, grip sezonunun sonuna yani şubat , mart aylarına kadar uygulanabilir.
GRİP AŞISI KİMLERE YAPILMALI
Grip hastalığının tüm topluma yayılmasında en önemli etken olan okul, işyeri, kreş, kışla gibi toplu yaşam yerlerinde bulunan kişilerin mutlaka aşılanması önerilmektedir
Yapılan araştırmalar sonucunda 6–23 ay arası çocuklarda grip hastalığının çok ağır geçtiği saptandığı için 2002 yılından itibaren Dünya Sağlık Örgütü, bu yaş grubundaki sağlıklı çocukların her yıl grip aşısı olmasını önermektedir.
- 10 yaş altı ve 65 yaş üzerindekiler (bu yıl yurtdışında 50 yaştan itibaren önerilmektedir)
- Bu gruplarda olmasa da kişisel olarak kendisini aşı yoluyla korumak isteyenler.
- Bakımevlerinde kalan ve sürekli hastalığı olanlar,
- Sürekli akciğer ve kalp hastalığı olanlar (astım ve böbrek hastaları dâhil),
- Diyabet (şeker) hastaları,
- Kalıtsal hemoglobin bozukluğu olanlar,
- İmmünolojik (bağışıklık sistemi ile ilgili) hastalığı olanlar,
- Bağışıklık sistemi baskılandığı için enfeksiyon riski artmış olan hastalar (kanser hastaları, HIV=AIDS enfeksiyonu olanlar, organ nakli yapılmış olanlar, steroid ilaç alanlar, kemoterapi ya da radyoterapi uygulananlar),
- Sağlık çalışanları,
- Risk grubu hastaların ev halkı, yakın temasta olduğu kişiler,
- 6 ay - 18 yaş arasında olup uzun süreli Aspirin alanlar (Reye Sendromu gelişme riskini azaltmak için),
AŞIYI KULLANMADAN ÖNCE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN DURUMLAR:
- Aşıdaki etkin maddelere ve etkin maddenin üretiminde kullanılan yumurtaya, tavuk proteinlerine, neomisine, karşı alerjisi olan kişilerde,
- Ateşli bir hastalık veya akut bir enfeksiyonu olan kişilerde ( bu tip durumlarda aşılamanın ertelenmesi tercih edilir ),
- Bağışıklık sistemi baskılanmış kişilerde,
- Alerjik bir yapıya sahip olan kişilerde veya önceki aşıyı takiben anormal bir reaksiyon oluşmuş kişilerde grip aşısı kullanılmaz.
- 6 aydan küçük çocuklara grip aşısı yapılmaz.
- Grip aşısı hamile kadınlarda ancak doktor tarafından gerekli görülürse grip mevsiminde hamileliğinin dördüncü ve daha sonraki aylarında olanlarda kullanılır.
- Emzirme döneminde doktora danışarak grip aşısı yapılabilir.
- Aşının taşıt ve makine kullanma becerisi üzerine bir etkisi belirlenmemiştir. Doktora danışarak aşı uygulanabilir
- Farklı enjeksiyon yerleri kullanılarak diğer aşılarla aynı zamanda verilebilir.
- Bağışıklık sistemini baskılayıcı tedavi alanlarda bağışıklık cevabı azalabilir
- Herhangi bir ilaç kullanılıyorsa veya son zamanlarda kullandıysa lütfen doktorunuza bilgi veriniz.
UYGULAMA YOLU ve METODU :
Grip aşısı kullanımında yaş gruplarına göre bazı farklılıklar vardır;
- 6 ay - 3 yaş arası çocuklarda ilk kez grip aşısı yapılıyorsa bir ay ara ile 2 kez yarım doz uygulanır. Daha önce grip aşısı ile aşılanmış çocuklara ise 1 kez yarım doz yapılır.
- Yeni 4 tip suş içeren tetra aşı 3 yaşından küçüklere uygulanmaz
- 3 – 9 yaş arası çocuklarda ilk kez yapılıyorsa bir ay ara ile 2 kez tam doz uygulanır. Daha önce grip aşısı ile aşılanmış çocuklara ise 1 kez tam doz yapılır.
- 9 yaş üstü çocuklara ve erişkinlere her yıl tek doz uygulanır. Uygulama yöntemi açısından yiyecek ve içeceklerle etkileşimi yoktur.
- Grip aşısı İntramüsküler ( kas içi ) veya derin subkutan ( deri altı ) enjeksiyon ile uygulanır. Kesinlikle intravasküler ( damar içi ) yoldan uygulanmamalıdır.
- Aşı kullanılmadan önce “iyice” çalkalanmalıdır.
OLASI YAN ETKİLER:
Tüm diğer ilaçlar ve aşılar gibi, Grip aşısı da içeriğinde bulunan maddelere duyarlı olan kişilerde yan etkilere neden olabilir. Bunlar hafif ve orta şiddette gelişebilen yan etkilerdir ve tedavi gerektirmeden genellikle 1–2 gün içinde kendiliğinden düzelir.
Aşı uygulanan yerde görülen bölgesel belirtiler;
- Kızarıklık, Şişlik, Ağrı, Cilt altı morluk, Aşı yerinde sertleşme ve katılaşma
Genel belirtiler :
- Ateş, Kırıklık ve halsizlik, Baş ağrısı, Terleme ,Kas ve eklem ağrıları
